Τα γιατροσόφια κι οι πρακτικές για τον ανθρώπινο πόνο  λησμονήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Συμπαρασύρθηκαν από τη διακοπή της προφορικής παράδοσης, λόγω της έκρηξης της τεχνολογίας, εξανεμίστηκαν από τη διακοπή της μεταδιδόμενης ιαματικής σοφίας του λαού για αιώνες, ίσως από την εποχή του Ιπποκράτη ή του Διοσκουρίδη. ’Ετσι, οι θεραπευτές της λαϊκής, της παραδοσιακής ιατρικής, κυρίως γυναίκες, έμειναν χωρίς διάδοχους.

Στη Σκ’ρκα, η Ματιώ τ’ Τσαμπούρ΄, μαυροντυμένη μητέρα με ένα γιο στην εξορία κι άλλον στην προσφυγιά, καθισμένη ανακούκουρδα στον κατώφιλο της πλακοστρωμένης αυλής, έβγαζε με επιδέξιες κινήσεις τα μπάμπαλα (ενοχλητικά ξένα σώματα) από τα μάτια τραβώντας το καπάκι, βλέφαρο, απότομα προς τα κάτω.

Άλλοτε για μαγουλάδες, πρηξίματα, ανεμοπύρωμα, ασκούσε το πύρωμα με κάρβουνα στο φτυάρι, τριπλό σταύρωμα με προσευχή- ξόρκι και το κακό υποχωρούσε.

Συχνά μας όριζε, έδινε εντολές για μικροθελήματα  , αλλά κι εμείς οριζόμασταν, αφού τα παιδιά της φτωχογειτονιάς ήταν ένα είδος κοινοκτημοσύνης.

Η μπάμπου η Γκούντου, Μαριγώ τ΄Γκούντα, με το γκαργκούλ΄, κεφαλομάντηλο, την αραδωτή μεσάλα και τα μανίκια ανασκουμπωμένα, διέθετε τον βόλο ή βώλο. Ο βώλος , μια λεία γκριζόμαυρη πέτρα σαν αυγό, απομεινάρι  λιωσίματος από πτώση κεραυνού, θεράπευε τον τρόμο, ίσως κάτι σαν τους σημερινούς πανικούς, με την αντίληψη πως το όμοιο θεραπεύει το όμοιο. Τον έβαζαν σε ποτήρι με νερό για τρία βράδια κι ο σκιαγμένος έπινε το πρωί το νερό για να λυτρωθεί.

Επί πλέον, η Μαριγώ σταύρωνε με τις Χάρες, μια αρμαθιά από σταυρούς και όστρακα για να ξορκίσει το κακό…

Η Μιμία τ΄Τζέπ’, πρακτική νοσοκόμα, έριχνε βεντούζες, όταν το κρύωμα ήταν βαρύ, η θερμασιά  έκαιγε το κορμί και δεν υποχωρούσε.

Η Ζιώλια τ΄Τράτσκα ήταν ιδανική για βγαλσίματα, στραμπουλήγματα αρθρώσεων που επανέφερε με καίριες κινήσεις. Εφάρμοζε επιθέματα από κρουμμύδ΄κι αλάτ, όταν τα μέλη ήταν σκουτουμένα, βαριοχτυπημένα ή  μάλλινους γύψους με ασπράδι για μικρά ραγίσματα.

Το ίδιο χάρισμα είχε κι η Τσιαβούλου ή Μπούλου ( Παρασκευή) τ΄Κουντουρά. ‘Ετσι  γλύτωναν οι πονεμένοι από τους γιατρούς που ήταν λιγοστοί κι απλησίαστοι από την ανέχεια.

Όλες τους γνώριζαν την πανσπερμία των βοτάνων  του κατάφυτου  Αι-Λια και του Αρίνταγα, που χρησιμοποιούσαν κατά περίπτωση.

Η Καράινα, Ελένη- Κωνσταντινιά Σιώμου, η μητέρα μου, με τα θαυματουργά χέρια, άξια  τόσο στα καπνοχώραφα, στα θηλιαστά υφαντά, όσο και στο ξεμέτρημα της μέσης. Οι μεσοκομμένοι φορτηγατζήδες, καραγωγείς και οικοδόμοι που προσέφευγαν στο σπίτι μας, σηκώνονταν σε τρεις θεραπείες, με το μέτρημα της πιθαμής διαγώνια από τη μέση στο ισχίο, για τον εντοπισμό του σβώλου και τη διάλυσή του, με τη συνοδεία της δέουσας μουρμουριστής  μαγικής προσευχής.

‘Όταν πειραχτικά της έλεγα πως αν έπαιρνε «δώρα» θα ορθοποδούσαμε, τιναζόταν διαμαρτυρόμενη: Μα τότι  ΔΕΝ ΠΙΑΝΙΤΙ!

Ήξερε πως η εμπορευματοποίηση  ακυρώνει το χάρισμα, σίγουρα δίχως να ξέρει το «δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε». ‘Ήξερε καλά πως η ιερότητα της Χάρης της ίασης του συνανθρώπου δεν επιδεχόταν την ανεντιμότητα του αντίτιμου…

Όλες οι θεραπεύτριες, οι αργασμένες στις στερήσεις, γνώριζαν πώς να πορεύουν τα πράγματα, πώς να μεταβάλλουν τη φτώχεια σε αρχοντιά, αρνούμενες το παραπανίσιο, αυτό που δεν δικαιούνταν. Γιατί είχαν την πεποίθηση πως με το   ΕΠΙΠΛΕΟΝ, αυτό που έγινε καθεστώς τα τελευταία χρόνια στο δημόσιο  χώρο, ως άνομος πλούτος, ως μαύρο χρήμα, ως μίζα, ως προμήθεια, ως φακελάκι, χωριό- χώρα ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ…

Τάσα Σιόμου

Αφιερώνεται στους λαϊκούς θεραπευτές που γιατροπόρεψαν για αιώνες εθελοντικά τους αναγκεμένους.
Σαμάνοι, μάγοι θεραπευτές…
Στην Ανατολή κυρίως συνυπάρχουν οι εναλλακτικές θεραπείες με την αναγκαία κλασσική ιατρική.