Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ποντιακού Ελληνισμού απέστειλε επιστολή προς τον Πρόεδρο της Τουρκίας κ. Ταγίπ Ερντογάν, τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Υπουργό εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη αναφορικά με το ανακοινωθέν για τη λειτουργία της Μονής Παναγίας Σουμελά στις 15 Αυγούστου 2024, η οποία αναφέρει τα παρακάτω:

“Αξιότιμοι κ. Πρόεδροι,

Συμπληρώθηκαν εκατό (102) χρόνια από την μέρα που οι παππούδες, οι γονείς και οι πρόγονοι μας, λόγω της εθνικο- θρησκευτικής διαφορετικότητας τους, όπως οι Αρμένιοι και οι Ασσύριοι, έπεσαν θύματα της γενοκτονίας που υπέστησαν και εγκατέλειψαν την ιστορική τους πατρίδα τον Πόντο, όπου έζησαν αρμονικά και δημιουργικά για χιλιάδες χρόνια, αδέλφια, συγχωριανούς και φίλους.
Κουβάλησαν μαζί τους ιστορία χιλιάδων χρόνων, τους καημούς και τους πόνους τους, τους πόθους, και τα οράματα της γενιάς τους.
Κάποιες από τις αγαπημένες τους Εικόνες, χωμένες βαθιά στον κόρφο τους, στη θέση της ψυχής, και λίγο χώμα από την αυλή του σπιτιού τους, για να κρατήσουν ζωντανές μνήμες και μυρωδιές της γης που γεννήθηκαν, για να ζητήσουν να ριχτεί πάνω τους, όταν θα κλείσουν τα μάτια τους.

Μετά τον ξεριζωμό τους όμως, πίσω τους αφήσαν τα σημάδια της ιστορίας και του πολιτισμού τους, τα Ιερά και τα Όσια, έρημα τα εκατοντάδες ιστορικά μνημεία, πνευματικά ιδρύματα και σχολεία, ακάνδηλες τις εκκλησίες και τα μοναστήρια, που δημιούργησαν οι ίδιοι και οι πρόγονοι τους.

Παρόλα αυτά τα ερείπια τους και ότι άλλο έχει απομείνει από την αίγλη τους στις πόλεις, τα χωριά και τα μέρη που δημιουργήθηκαν, ακόμη και σήμερα, μοιάζουν να επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός πολιτισμού που τα μέσα καταστροφής, φυσικά ή ανθρώπινα που επέδρασσαν πάνω τους, είναι ανίσχυρα να θίξουν την ιστορία και την ακτινοβολία που για αιώνες εκπέμπανε, όχι μόνο στις περιοχές του ιστορικού Πόντου, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Κορυφαίο εθνικο-θρησκευτικό μνημείο για δεκαέξι αιώνες και μέχρι σήμερα για τους όπου γης Έλληνες ποντιακής καταγωγής αποτελεί και η ιστορική Μονή της «ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ» στην περιοχή Ματσούκας της Τραπεζούντας.

Την Μονή, που μέσα στους αιώνες οι Σουλτάνοι, στους οποίους τόσο συχνά αναφέρεστε, σεβάστηκαν την προσφορά της και με φιρμάνια και χρυσόβουλα την απάλλαξαν από τους φόρους, της παραχώρησαν πολλά προνόμια και ουσιαστικά την κατέστησαν Κράτος εν Κράτει.

Μετά την εγκατάλειψή της το 1922, την καταστροφή και τις λεηλασίες που υπέστη, εκτός από του εκατοντάδες πιστούς ποντιόφωνους Μουσουλμάνους Τούρκους πολίτες, που σύμφωνα και με το ιερό βιβλίο σας το Κοράνι (Σούρα Αλ. Ιμράν-42) έτρεφαν σεβασμό στο πρόσωπό της Maria manna Panagiaς, προσέτρεχαν κάθε χρόνο στη χάρη της, παρά τις όποιες απαγορεύσεις, μετά την δεκαετία του 1960 άρχισαν να επισκέπτονται μεμονωμένα, και αθεράπευτοι νοσταλγοί του Πόντου, από την Ελλάδα.

Όπως ασφαλώς σας είναι γνωστό, ύστερα από και σειρά πρωτοβουλιών και ενεργειών μας και μετά και το αίτημα του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου, το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας παρεχώρησε, 88 χρόνια μετά την εγκατάλειψη της Μονής, σχετική άδεια για την πραγματοποίηση λειτουργίας στις 15-08-2010, ενώ ξαναπροχωρήσατε σχετική άδεια τα τελευταία τρία χρόνια για την λειτουργία της, στις 15 Αυγούστου.

Η λειτουργία της Μονής, έστω και μόνον την ημέρα της εορτής της, αλλά και οι επισκέψεις στην Μονή 1.000.000 προσκυνητών και τουριστών από όλο τον κόσμο κάθε χρόνο, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονται οι τοπικές Τουρκικές αρχές, Νομάρχης, Δήμαρχοι της περιοχής, Επιμελητήρια, επιχειρηματίες και απλός κόσμος, συνέβαλε ουσιαστικά στην αναζωπύρωση του προσκυνηματικού τουρισμού και αποτέλεσε και αποτελεί μέχρι σήμερα τον οικονομικό πνεύμονα για όλες στις κατηγορίες των επαγγελμάτων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

Και ενώ περιμέναμε την παραχώρηση από το αρμόδιο Υπουργείο σας και εφέτος της σχετικής άδειας για την λειτουργία της Μονής στις 15-08, για να επισκεφτούμε τα χώματα που έζησαν οι πρόγονοί μας και να ανάψουμε ένα κερί για την ανάπαυση των ψυχών τους, σε μια περίοδο μάλιστα που φαινομενικά υπάρχει ύφεση στις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας, δυστυχώς, ενημερωθήκαμε ότι εφέτος θα παραχωρηθεί σχετική άδεια για λειτουργία στις 23-08-2023.

Για την απόφαση αυτή μας δεν θα κάνουμε κάποιο σχετικό σχόλιο, αφού μας εκφράζει η ανακοίνωση του οικουμενικού πατριαρχείου, που παραθέτουμε εδώ.

Ἀνακοινωθέν του Οικουμενικού πατριαρχείου, περί τῆς Θείας Λειτουργίας εἰς Παναγίαν Σουμελᾶ

Είναι η πρώτη φορά μετά την Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο, το 2010, όπου δεν παρίσταται ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, και της Θείας Λειτουργίας θα προστή ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στέφανος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι εθνικιστικοί κύκλοι έχουν αντιδράσει όλα αυτά τα χρόνια για την πραγματοποίηση της Θείας Λειτουργία τον Δεκαπενταύγουστο, και ζητούσαν να μην δοθεί άδεια πραγματοποίησης από το τουρκικό κράτος.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός και πέρυσι οι τουρκικές αρχές τις τελευταίες ημέρες είχαν δώσει άδεια για την πραγματοποίηση της Θείας Λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο, την οποία και τέλεσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Εκατοντάδες απόγονοι των Ελλήνων του Πόντου, τόσο από την Ελλάδα, τη Ρωσία, τη Γεωργία, αλλά και απ’ όλο τον κόσμο, προγραμματίζουν να βρίσκονται την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου στην Τραπεζούντα για να συμμετέχουν στην Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, στο όρος Μελά στην Ματσούκα της Τραπεζούντας του Πόντου, γεγονός το οποίο εκτιμούν ιδιαίτερα θετικά οι τουριστικοί παράγοντες της Τραπεζούντας.

Ταυτόχρονα όμως είναι και ένα βάλσαμο στην ψυχή των μουσουλμάνων οι οποίοι έχουν την ποντιακή διάλεκτο, τα ρωμαίικα ως μητρική γλώσσα και περιμένουν κάθε χρόνο το καλοκαίρι τα αδέλφια της καρδιάς του, να μιλήσουν μαζί τους, να γλεντήσουν στους ήχους της ποντιακής λύρας, να πουν μέσα από τα λόγια και τους στίχους, τα βάσανα, τους καημούς και τις χαρές της ζωής, που πριν από 100 χρόνια, διακόπηκαν βίαια με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, λόγω θρησκεύματος, με την Συνθήκη της Λωζάννης.

Το γεγονός αυτό της επικοινωνίας, δεν αρέσει στους εθνικιστικούς κύκλους της Τουρκίας, αλλά και του Ευξείνου Πόντου και κάνουν ότι είναι δυνατόν να διαρραγεί.

Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια σκληραίνει τη στάση της και χαρακτηρίζει ως ανεπιθύμητους απογόνους προσφύγων οι οποίοι επισκέπτονται τον Πόντο και τους απαγορεύει την είσοδο, δίχως η επίσημη ελληνική κυβέρνηση να θεωρεί αυτό το γεγονός αξιοσημείωτο, όταν αντίστοιχα Τούρκοι εθνικιστές επισκέπτονται την Ελλάδα, τα νησιά και τη Θεσσαλονίκη και χαρακτηρίζουν την προσφυγομάνα πόλη της Μακεδονίας, ως κατεχόμενη και ευελπιστούν να την απελευθερώσουν.

Αξιότιμοι κ. Πρόεδροι,

Η μοίρα, αλλά και τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν, έφεραν τις χώρες μας να είναι υποχρεωμένες να ζήσουν η μια απέναντι στην άλλη, δυστυχώς τα τελευταία πενήντα χρόνια, με κλιμακούμενες κάθε τόσο αντιπαραθέσεις και εντάσεις,
Η πρόθεση των 2.000.000 εκατομμυρίων Ελλήνων Ποντιακής καταγωγής που

ζουν σήμερα στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου, παρά τα όσα υπέστησαν οι πρόγονοί μας, είναι οι χώρες μας, να ζήσουμε δίπλα-δίπλα ειρηνικά και δημιουργικά προς όφελος των λαών μας.

Το Υπουργείο Τουρισμού της Τουρκίας, το 2017, αναζητούσε τα διασωθέντα κειμήλια της μονής για να επιστρέψουν στην Τουρκία. Εμείς επικοινωνήσαμε μαζί τους και τους ενημερώσαμε ότι στις αποθήκες του μουσείου της Άγκυρας φιλοξενούνται δεκάδες κειμήλια τη μονής,

Δυστυχώς μέχρι σήμερα τα αρμόδια Υπόγεια πολιτισμού Τουρκίας και Ελλάδος, παρόλο που έχουν ενημερωθεί από μέρους μας επανειλημμένως, κωφεύουν και δεν έχουν προβεί σε καμμιά απολύτως κίνηση.

Εμείς από την πλευρά μας θέλουμε να σας ενημερώσουμε, ότι εφόσον προχωρήσετε στην λήψη σχετικής απόφασης, να τοποθετήσετε δηλαδή τα υπάρχοντα κειμήλια της Μονής της «ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΟΥΜΕΛΑ» στους χώρους της ανακαινισμένης Μονής, θα ήταν χαρά μας να συμβάλουμε με κάθε τρόπο στην δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την φύλαξη τους, για να έχουν την ευκαιρία οι επισκέπτες της να τα βλέπουν και να μελετούν την ιστορία τους.

Περιμένοντας την απάντησή σας, στο αίτημά μας, σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων.

Με εκτίμηση για το ΠΑ.Σ.Π.Ε.”