Tο Green Tank στο πλαίσιο της συμμετοχής του στην Επιτροπή Παρακολούθησης ΠΔΑΜ 2021-2027 ενέκρινε την τροποποίηση του προγράμματος χρηματοδότησης ενεργειακών κοινοτήτων στις περιοχές μετάβασης που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2023 και απέστειλε σχόλια και προτάσεις στην Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥΔΑΜ). Να σημειωθεί ότι το Green Tank είχε προτείνει, τη χρηματοδότησή έργων αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες από την 1η συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης τον Οκτώβριο του 2022, μεσούσης της ενεργειακής κρίσης.
Η τροποποίηση είναι τεχνικής φύσης και αφορά στην αλλαγή του ορίου στο κριτήριο αποδοτικότητας (από 0.6 σε 0.35). Πραγματοποιείται επειδή έχει προηγηθεί η συμπερίληψη δαπανών για όρους σύνδεσης και για συμβουλευτικές και μελετητικές υπηρεσίες ως επιλέξιμων δαπανών, το οποίο οδηγεί στην ανάγκη για μείωση αυτού του ορίου.
Τόσο από αυτή την τροποποίηση όσο και από τις δύο τροποποιήσεις της αρχικής πρόσκλησης που προηγήθηκαν, γίνεται σαφής η προσπάθεια της ΕΥΔΑΜ να «ξεκολλήσει» ένα πρόγραμμα κομβικής σημασίας για τις λιγνιτικές περιοχές. Για τον λόγο αυτό, το Green Tank ενέκρινε την προτεινόμενη τροποποίηση.
Ωστόσο δημιουργεί μεγάλη ανησυχία το ότι «έως και σήμερα δεν έχουν υποβληθεί προτάσεις χρηματοδότησης στο πλαίσιο την εν λόγω Πρόσκλησης», όπως αναφέρεται στην τροποποίηση, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 11 μήνες από την έκδοση της πρώτης πρόσκλησης.
Καταρχάς, με δεδομένη τη σημασία της ανάπτυξης ενεργειακών κοινοτήτων για τη Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών, κρίνουμε σκόπιμο να υπάρξει μια αναλυτική ενημέρωση της Επιτροπής Παρακολούθησης για τους ακριβείς λόγους που εμποδίζουν την κατάθεση προτάσεων χρηματοδότησης, στην οποία να κληθούν και οι δήμαρχοι των επιλέξιμων δήμων, όπως και άλλες αρμόδιες αρχές (πχ ΔΕΔΔΗΕ, DG Regio κλπ).
Επίσης, με δεδομένα τα πολλά εμπόδια που εμφανίστηκαν στην πορεία αυτής της πρόσκλησης η οποία ως γνωστόν αφορά μόνο ΟΤΑ και συναφείς φορείς, και προκειμένου να ενισχυθεί η απορρόφηση του ΠΔΑΜ προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, επαναφέρουμε την πρότασή μας να εκδοθεί άμεσα νέα πρόσκληση για έργα αυτοπαραγωγής με μπαταρίες από ενεργειακές κοινότητες πολιτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η εμπειρία από αυτή την πρώτη πρόσκληση για ΟΤΑ μπορεί να αποτελέσει οδηγό για καλύτερο σχεδιασμό της νέας αυτής πρόσκλησης με τις νέες κατηγορίες δικαιούχων.
Υπενθυμίζεται ότι, σε αντίθεση με τους ΟΤΑ, έργα ενεργειακών κοινοτήτων από πολίτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν είναι επιλέξιμα από το νέο πρόγραμμα «Απόλλων» που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Ελλείψει χρηματοδότησης και με δεδομένες τις δυσκολίες δανεισμού για αυτές ειδικά τις κατηγορίες, κινδυνεύει να χαθεί το ενδιαφέρον πολιτών για τέτοια έργα που είναι αυξημένο στις λιγνιτικές περιοχές. Βάσει των τελευταίων διαθέσιμων δεδομένων (από τον Φεβρουάριο 2024) στις περιοχές σε μετάβαση η ισχύς των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες είναι 43 ΜW, λιγότερη από τη μισή ισχύ του στόχου των 91 MW που έθεσε η πρώτη πρόσκληση, αποκλειστικά με δικαιούχους ΟΤΑ και φορείς αυτών. Συνεπώς υπάρχει περιθώριο για υλοποίηση έργων αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες επιπλέον κατηγοριών δικαιούχων εκτός των ΟΤΑ και των συναφών φορέων.
Ως εκ τούτου, το Green Tank κατέθεσε δύο προτάσεις:
Να υπάρξει μια αναλυτική ενημέρωση της Επιτροπής Παρακολούθησης για τους ακριβείς λόγους που εμποδίζουν την κατάθεση προτάσεων χρηματοδότησης, στην οποία να κληθούν και οι δήμαρχοι των επιλέξιμων δήμων, όπως και άλλες αρμόδιες αρχές (πχ ΔΕΔΔΗΕ, DG Regio κλπ).
Να εκδοθεί άμεσα νέα πρόσκληση για έργα αυτοπαραγωγής με μπαταρίες από ενεργειακές κοινότητες πολιτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, διευρύνοντας έτσι τις κατηγορίες δικαιούχων που τώρα περιλαμβάνουν μόνο ΟΤΑ και συναφείς φορείς.
