Ολες τις δυνατότητες του Στρατιωτικού Κανονισμού εξαντλεί το υπουργείο Εθνικής Άμυνας στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030», καθώς μετά το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα, τη σκυτάλη λαμβάνει το ανθρώπινο δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων που δεν περιορίζεται στα μόνιμα στελέχη του, σύμφωνα με το Αρθρο 4 του Κανονισμού. Αντίθετα, «ο Ελληνικός Στρατός αποτελείται από τον Ενεργό Στρατό, την Εθνοφυλακή και την Εφεδρεία», υπενθυμίζεται με νόημα, με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Δένδια να θέτει τώρα τον πήχη στους 150.000 ενεργούς εφέδρους σε ορίζοντα πενταετίας.
Οι αλλαγές
Το νέο «δόγμα» για την Εφεδρεία παρουσίασε -και όχι τυχαία- από τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ο κ. Δένδιας: το υφιστάμενο πλαίσιο αναμορφώνεται εκ βάθρων, με στόχο τη συγκρότηση «μιας Εφεδρείας σύγχρονης, θεσμικά κατοχυρωμένης, μέσα από την υιοθέτηση ενός δυναμικού μοντέλου που θα έχει ως βασικό άξονα τη διαρκή επιχειρησιακή εκπαίδευση σε ρεαλιστική βάση, που να αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία στους εκπαιδευόμενους, αναγνωρίζοντας εμπράκτως τη συμβολή των εφέδρων στην εθνική άμυνα της πατρίδας μας», όπως τονίζουν πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας.
Με αυτά τα δεδομένα, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας δρομολογεί ένα πλέγμα από δομικές αλλαγές στη μετεκπαίδευση των πολιτών, δημιουργώντας τον θεσμό της ενεργού εφεδρείας. Ζητούμενο για τους επιτελείς του Πενταγώνου είναι με την πλήρη εφαρμογή της «Ατζέντας 2030», σε βάθος πενταετίας να δημιουργηθεί μία ισχυρή αριθμητικά δύναμη 150.000 ενεργών εφέδρων, οι οποίοι, με μια ριζικά αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, θα μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις Ενοπλες Δυνάμεις και το μόνιμο προσωπικό τους, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες για την αποτροπή κάθε απειλής, όπως χαρακτηριστικά τονίζεται.
Μία από τις βασικές αλλαγές στον θεσμό των ενεργών εφέδρων θα είναι η κατά βάση εθελοντική συμμετοχή τους. Συγκεκριμένα, ο οπλίτης θητείας θα καλείται κατά την απόλυσή του να δηλώσει αν επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτόν. Ο αρχικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα καθίσταται υποχρεωτική μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (όπως σε συγκεκριμένες ειδικότητες) και όταν δεν καλύπτεται ο αριθμός των εκπαιδευόμενων που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών από εθελοντική συμμετοχή.
Χρόνος και εκπαίδευση
Ταυτόχρονα, δρομολογείται και η αναβάθμιση του περιεχομένου της εκπαίδευσης εφεδρείας, στα πρότυπα της προγραμματισμένης αναβάθμισης της εκπαίδευσης όσων καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους. Ηδη, έχουν εντοπιστεί βέλτιστες πρακτικές από χώρες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό της εφεδρείας (όπως η Φινλανδία και το Ισραήλ), ενώ θα αξιοποιηθούν όλα τα σύγχρονα τεχνικά μέσα, όπως οι εξομοιωτές. Συνολικά, θα προβλέπεται τουλάχιστον ένας κύκλος μετεκπαίδευσης 3-6 ημερών ανά 3 έως 5 χρόνια για τους εφέδρους, ενώ καθένας θα μπορεί να μετεκπαιδευτεί έως 80 ημέρες μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας.
Αποζημίωση
Δεν παύει, όμως, ο προβληματισμός σχετικά με το κόστος που θα μπορούσε να προκληθεί στους ενεργούς εφέδρους η απουσία από τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις, με το υπουργείο Εθνικής Αμυνας να έχει μεριμνήσει για τη χρηματική αποζημίωση με βάση τις ημέρες απουσίας από την εργασία των μετεκπαιδευόμενων. Στο πλαίσιο αυτό, το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Αμυνας με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειμένου να τους ζητηθεί να συντρέξουν οικονομικά στην κάλυψη του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων που θα κληθούν να μετεκπαιδευτούν, ενώ εξετάζεται και η θέσπιση περαιτέρω κινήτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν σε επόμενο διάστημα.
Και… e-Εφεδρεία
Ο εκσυγχρονισμός του θεσμού της Εφεδρείας περνά ταυτόχρονα και από την ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων σε ψηφιακή μορφή. Συγκεκριμένα, εκσυγχρονίζεται πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η ενημέρωση και η κλήση τους, με στόχο την άμεση αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων. Ηδη έχει διασυνδεθεί η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ», στην οποία θα εγγράφονται όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους, με το Gov.gr, για την αποστολή επιστρατευτικών εγγράφων, ενώ θα υπάρχει και η δυνατότητα αποστολής ομαδικών μηνυμάτων SMS σε εφέδρους των Μονάδων Επιστρατεύσεως.
Επιπλέον, ο αρχικός σχεδιασμός του Πενταγώνου προβλέπει την ίδρυση δύο Κέντρων Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας, σε συγκεκριμένες περιοχές, αξιοποιώντας ήδη υπάρχουσες στρατιωτικές υποδομές. Το ένα Κέντρο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη νότια Ελλάδα (σε περιοχή της Αττικής) και το δεύτερο στη βόρεια Ελλάδα (κοντά στη Θεσσαλονίκη), ώστε να παρέχεται ποιοτική εκπαίδευση από εξειδικευμένα στελέχη, χωρίς να διαταράσσεται η λειτουργία των Μονάδων.
Σημειωτέον ότι η μετεκπαίδευση εφεδρείας θα είναι προσαρμοσμένη, όπως και η εκπαίδευση όσων υπηρετούν τη θητεία τους, στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και στα διδάγματα των πρόσφατων πολεμικών συγκρούσεων, ενώ θα μπορούν να απονέμονται νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες επιχειρησιακές ανάγκες.