Από την 1η Ιανουαρίου 2025 τέθηκε σε ισχύ στην ΕΕ το ειδικό καθεστώς ΦΠΑ το οποίο επιτρέπει στις μικρές επιχειρήσεις, με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ, να είναι επιλέξιμες να εφαρμόσουν το διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ ώστε να:
Πωλούν αγαθά και υπηρεσίες χωρίς να επιβαρύνουν τους πελάτες τους με ΦΠΑ (απαλλαγή ΦΠΑ), και
Μειώνουν τις υποχρεώσεις τους συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ.
Οι μικρές επιχειρήσεις που επιλέγουν την απαλλαγή από τον ΦΠΑ θα χάσουν το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ για αγαθά και υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται για την παροχή απαλλασσόμενων υπηρεσιών.
Αυτό το καθεστώς επιτρέπει στις μικρές επιχειρήσεις να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε άλλα κράτη μέλη, αίροντας τις υποχρεώσεις και τα διοικητικά βάρη που διέπουν συνήθως με τις διασυνοριακές συναλλαγές (π.χ. λήψη ΑΦΜ, ενδεχομένη υποχρέωση υποβολής δηλώσεων ανάλογα με τους εθνικούς κανόνες κάθε κράτους μέλους, κ.λπ.).Το καθεστώς ΜΜΕ είναι προαιρετικό.
Οι μικρές επιχειρήσεις εκτός ΕΕ δεν μπορούν να εφαρμόσουν το καθεστώς ΜΜΕ Π.χ. οι μικρές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στο Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Ιρλανδίας, είναι μικρές επιχειρήσεις εκτός ΕΕ.
Οφέλη για τις επιχειρήσεις:
-Επέκταση της αγοράς: Οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να διευρύνουν τις συναλλαγές τους να «ανοιχτούν» σε οικονομίες των άλλων κρατών, ενισχύοντας την ανάπτυξή τους.
-Μείωση της γραφειοκρατίας: Οι απλοποιημένες διαδικασίες μειώνουν το διοικητικό βάρος για τις επιχειρήσεις.
-Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας: Το νέο καθεστώς συμβάλλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά.
Ποιοι μπορούν να επωφεληθούν;
Οποιαδήποτε μικρή επιχείρηση με συνολικό ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ (ή το αντίστοιχο ποσό σε εθνικό νόμισμα) σε όλα τα κράτη μέλη κατά το τρέχον και το προηγούμενο ημερολογιακό έτος είναι επιλέξιμη για την απαλλαγή ΦΠΑ στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένη (MSEST) και/ή σε άλλα κράτη μέλη μέσω του διασυνοριακού καθεστώτος ΜΜΕ.
Αυτό ισχύει μόνο εάν το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος έχει ενσωματώσει το καθεστώς στη εθνική του νομοθεσία.
Σύμφωνα με τα παραπάνω η ΑΑΔΕ επισημαίνει πως από 1/1/2025 μια ελληνική επιχείρηση θα μπορεί να αιτηθεί να κάνει χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος μικρών επιχειρήσεων σε όποιο άλλο κράτος μέλος της ΕΕ επιθυμεί, εφόσον
ο κύκλος εργασιών της κατά το προηγούμενο και κατά το τρέχον έτος δεν ξεπερνά τις 100.000 ευρώ στο σύνολο της ΕΕ και δεν ξεπερνά το εσωτερικό όριο απαλλαγής κάθε κράτους μέλους στο οποίο αιτείται την απαλλαγή.
Για να κάνει χρήση αυτής της επιλογής, θα υποβάλλει αίτημα ηλεκτρονικά στην ΑΑΔΕ, με συνημμένα στοιχεία που αφορούν στην τήρηση των ορίων απαλλαγής. Το αίτημα διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις φορολογικές διοικήσεις των άλλων κρατών μελών από τις οποίες αιτείται τη χορήγηση της απαλλαγής. Η δυνατότητα αυτή θα παρέχεται στην ελληνική επιχείρηση, είτε είναι ενταγμένη στο ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, είτε όχι.
Δηλαδή:
Mια ελληνική επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τους κανόνες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας και ταυτόχρονα να χρησιμοποιεί το απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων άλλων κρατών μελών.
Παράλληλα, μια επιχείρηση εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος, π.χ. στη Γαλλία, που είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων εκεί, αιτείται μέσω της γαλλικής Φορολογικής Διοίκησης να κάνει χρήση του απαλλακτικού καθεστώτος μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Το αίτημά της ιαβιβάζεται στην ελληνική Φορολογική Διοίκηση με την προαναφερόμενη διαδικασία, συνοδευόμενο από τα στοιχεία των διενεργούμενων συναλλαγών της τόσο στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, όσο και στο εσωτερικό της Ελλάδας. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η γαλλική επιχείρηση είναι ενταγμένη στο απαλλακτικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων στη Γαλλία. Και στις δύο περιπτώσεις, το σύνολο των απαλλασσόμενων συναλλαγών που θα μπορεί να διενεργήσει στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, δε μπορεί να ξεπερνά τις 100.000 ευρώ ετησίως και στην Ελλάδα δε μπορεί να ξεπερνά το εγχώριο όριο απαλλαγής των 10.000 ευρώ.
Ποια αγαθά και υπηρεσίες είναι επιλέξιμα για απαλλαγή ΦΠΑ;
Όλες οι προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών είναι επιλέξιμες, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του καθεστώτος ΜΜΕ;
Οι προϋποθέσεις εξαρτώνται από το αν εφαρμόζετε μόνο το εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ ή και το διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ.
Κανόνες που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2025
Εάν ήδη εφαρμόζετε το εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ στο κράτος μέλος όπου είστε εγκατεστημένοι και θέλετε να συνεχίσετε να το εφαρμόζετε, τότε ισχύουν οι εγχώριοι κανόνες.
Εάν ήδη εφαρμόζετε το εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ στο κράτος μέλος εγκατάστασής σας, αλλά δεν θέλετε να το εφαρμόζετε πλέον, ή εάν δεν το εφαρμόζετε ακόμα αλλά θέλετε να ξεκινήσετε, ισχύουν επίσης οι εγχώριοι κανόνες. Για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσετε κατά την αποχώρηση ή την πρόσβαση στο εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ, θα πρέπει να απευθυνθείτε στο κράτος μέλος εγκατάστασής σας.
Ποια αγαθά και υπηρεσίες είναι επιλέξιμα για απαλλαγή ΦΠΑ;
Όλες οι προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών είναι επιλέξιμες, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του καθεστώτος ΜΜΕ;
Οι προϋποθέσεις εξαρτώνται από το αν εφαρμόζετε:
Μόνο το εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ ή
Το διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ
Χρήσιμες ερωτήσεις – απαντήσεις
Τι είναι μια μικρή επιχείρηση;
Στο πλαίσιο του καθεστώτος ΜΜΕ, μικρή επιχείρηση θεωρείται οποιοδήποτε πρόσωπο που θεωρείται υποκείμενο στον φόρο για σκοπούς ΦΠΑ, ανεξάρτητα από τη μορφή του (αυτοαπασχολούμενος, ελεύθερος επαγγελματίας, νεοφυής επιχείρηση, εταιρεία, φυσικό πρόσωπο που ασκεί οικονομική δραστηριότητα κ.λπ.) και του οποίου ο ετήσιος κύκλος εργασιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ (καθεστώς διασυνοριακού ΜΜΕ).
Ποιο είναι το κράτος μέλος εγκατάστασης;
Το κράτος μέλος εγκατάστασης (MSEST) είναι το κράτος μέλος όπου η κεντρική διοίκηση της επιχείρησης ασκεί τις λειτουργίες της. Για φυσικό πρόσωπο (ελεύθερος επαγγελματίας, επιχειρηματίας κ.λπ.), το κράτος μέλος εγκατάστασης μπορεί να είναι εκεί όπου βρίσκεται η μόνιμη διεύθυνσή του. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του καθεστώτος, μπορεί να υπάρχει μόνο ένα κράτος μέλος εγκατάστασης.
Για την εφαρμογή του καθεστώτος ΜΜΕ, ο τόπος εγκατάστασης δεν περιλαμβάνει μόνιμες εγκαταστάσεις, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολλαπλές ταυτοποιήσεις βάσει του καθεστώτος ΜΜΕ. Αυτό σημαίνει ότι ένα κράτος μέλος όπου μια μικρή επιχείρηση έχει μόνιμη εγκατάσταση δεν μπορεί να είναι το MSEST.
Μπορεί μια μικρή επιχείρηση εκτός ΕΕ με μόνιμη εγκατάσταση εντός της ΕΕ να εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ;
Όχι. Μόνο μικρές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος της ΕΕ μπορούν να έχουν πρόσβαση στο καθεστώς ΜΜΕ.
Μπορεί μια μικρή επιχείρηση να εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ σε κράτος μέλος που δεν το έχει εφαρμόσει;
Όχι. Δεν είναι δυνατή η εφαρμογή του καθεστώτος ΜΜΕ σε κράτος μέλος που δεν το έχει εφαρμόσει.
Μπορεί μια μικρή επιχείρηση που είναι εγκατεστημένη σε κράτος μέλος που δεν έχει εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ να εφαρμόσει το διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ σε άλλα κράτη μέλη;
Ναι. Μικρές επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες σε κράτος μέλος (MSEST) που δεν έχει εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ μπορούν να έχουν πρόσβαση στο διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ σε άλλα κράτη μέλη. Οι μικρές επιχειρήσεις θα υποβάλουν την πρότερη ειδοποίηση και τις τριμηνιαίες αναφορές στο MSEST, το οποίο θα λειτουργεί ως σημείο επαφής με τα άλλα κράτη μέλη (κράτη μέλη απαλλαγής).
Το καθεστώς ΜΜΕ είναι προαιρετικό.
Οι μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να αξιολογήσουν εάν το καθεστώς αυτό είναι κατάλληλο για τη δική τους συγκεκριμένη κατάσταση ή αν είναι προτιμότερο να παραμείνουν στο πρότυπο καθεστώς ΦΠΑ. Το καθεστώς ΜΜΕ μπορεί να είναι κατάλληλο, για παράδειγμα, εάν η μικρή επιχείρηση ασχολείται με εξ αποστάσεως πωλήσεις σε τελικούς καταναλωτές.
Μπορεί μια νεοφυής επιχείρηση (start-up) να εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ αν ο ετήσιος κύκλος εργασιών της είναι μηδενικός;
Ναι. Μια νεοφυής επιχείρηση και κάθε μικρή επιχείρηση που ξεκινά οικονομική δραστηριότητα μπορεί να εφαρμόσει το καθεστώς ΜΜΕ – εγχώριο ή διασυνοριακό – εφόσον πληροί τις απαιτήσεις. Στην περίπτωση αυτή, ο ετήσιος κύκλος εργασιών που θα δηλωθεί στην προηγούμενη γνωστοποίηση και στην τριμηνιαία αναφορά θα είναι «0».
Ποια αγαθά και υπηρεσίες είναι επιλέξιμα για απαλλαγή ΦΠΑ στο πλαίσιο του καθεστώτος ΜΜΕ;
Όλες οι προμήθειες αγαθών και υπηρεσιών είναι επιλέξιμες, εκτός από:
Περιστασιακές συναλλαγές, όπως η προμήθεια πριν από την πρώτη χρήση ενός κτιρίου ή τμημάτων του κτιρίου ή η προμήθεια οικοπέδων.
Απαλλασσόμενες διασυνοριακές προμήθειες νέων μέσων μεταφοράς από ένα κράτος μέλος σε άλλο.
Πρόσθετες συναλλαγές που εξαιρούνται από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος.
Το κράτος μέλος όπου θέλω να εφαρμόσω την απαλλαγή ΦΠΑ έχει τομεακά κατώφλια. Ποιο κατώφλι πρέπει να χρησιμοποιήσω;
Για το εγχώριο καθεστώς ΜΜΕ: Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το κράτος μέλος εγκατάστασής σας.
Για το διασυνοριακό καθεστώς ΜΜΕ: Στην προηγούμενη γνωστοποίηση, ο ετήσιος κύκλος εργασιών πρέπει να κατηγοριοποιηθεί ανά κατώφλι. Με βάση αυτά τα δεδομένα, οι φορολογικές αρχές του κράτους μέλους που παρέχει την απαλλαγή θα ενημερώσουν τη μικρή επιχείρηση – μέσω του κράτους μέλους εγκατάστασης – ποιο τομεακό κατώφλι ισχύει.
