Επενδύσεις που ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ και οι οποίες αναμένεται να μεταβάλουν ριζικά το ενεργειακό τοπίο της Βόρειας Ελλάδας (από το Αμύνταιο έως την Αλεξανδρούπολη) έχουν στα σκαριά οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας, με τα projects να εκτείνονται σε βάθος τετραετίας.
Αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά, αιολικά έργα), αντλησιοταμίευση (οι αντλησιοταμιευτικοί σταθμοί λειτουργούν ουσιαστικά σαν «φυσικές μπαταρίες» μαζικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας), υδρογόνο, έργα αποθήκευσης ενέργειας, data center περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ο επενδυτικός καμβάς των μεγάλων παικτών στον χώρο της ενέργειας, που προσδίδει αναπτυξιακή ώθηση στη Βόρεια Ελλάδα.
Η περιοχή καθίσταται σημείο αναφοράς για την Νοτιοανατολική και όχι μόνο Ευρώπη, μέσα σε ένα εύφλεκτο γεωπολιτικό τοπίο, την ώρα που η ενεργειακή αυτονομία μίας χώρας και η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών εφοδιασμού της μπαίνουν σε πρώτη προτεραιότητα.
Αγωγός πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας
Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας με την τελευταία να κρίνει τον ακριβή χρόνο που θα πάρει μπρος ο αγωγός (μέσα στο 2025 κατά πάσα πιθανότητα), αφού όλες οι εκκρεμότητες από την ελληνική πλευρά έχουν τακτοποιηθεί. Ο αγωγός θα συνδέσει διυλιστήρια της HELLENiQ ENERGY στη Θεσσαλονίκη με το διυλιστήριο της εταιρείας ΟΚΤΑ (ιδιοκτησίας HELLENiQ ENERGY) στα Σκόπια.
Εφόσον αρχίσει να ρέει ξανά πετρέλαιο στον αγωγό οι και οι δύο χώρες θα ωφεληθούν ενώ δεν πρέπει να παραβλέπεται, σε μία συγκυρία αβεβαιοτήτων και ενεργειακής ανασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή, η γεωπολιτική και γεωστρατηγική διάσταση του θέματος.
Ο αγωγός, μετά το ριζικό του λίφτινγκ, δύναται να μεταφέρει 2,5 εκατ. τόνους αργό πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου (ντίζελ, κηροζίνη και βενζίνη) ετησίως. Εκτιμάται πως θα αξιοποιηθεί κυρίως για την μεταφορά ντίζελ. Ο αγωγός θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό και στην ενεργειακή θωράκιση των Βαλκανίων καθιστώντας την Βόρεια Μακεδονία ενεργειακό κόμβο με την HELLENiQ ENERGY να διευρύνει το οικονομικό της αποτύπωμα στην χώρα.
Για το 2027 ο αγωγός αερίου
Την ίδια στιγμή, μετά από καθυστερήσεις της γειτονικής χώρας, για το 2027 μετατίθεται η ολοκλήρωση της κατασκευής του αγωγού Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας που θα μεταφέρει φυσικό αέριο καλύπτοντας βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών. Αρχικός στόχος ήταν το αέριο… να μπει στο αυλάκι το καλοκαίρι του 2025.
Σκοπός του έργου (που τρέχει ο ΔΕΣΦΑ) είναι η διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας προκειμένου να διαφοροποιηθούν οι πηγές προμήθειας φυσικού αερίου στη Βόρεια Μακεδονία.
Μέσω του project αυτού αναμένεται, επίσης, να ανοίξει μία «πύλη» εισόδου τόσο στη γειτονική χώρα τόσο για το αζέρικο αέριο όσο και για τα φορτία LNG που θα εισέρχονται στο Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου της Ελλάδας μέσω των Τερματικών της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης.
ΔΕΗ
Σημαντικές επενδύσεις στα πρώην λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας δρομολογεί η ΔΕΗ. Πρόκειται για εγχειρήματα που υπερβαίνουν τα 2,5 δισ. ευρώ, απλώνονται σε βάθος τετραετίας και αφορούν φωτοβολταϊκά, αιολικά έργα όπως και έργα αντλησιοταμίευσης ενώ εξετάζεται και το ενδεχόμενο δημιουργίας data center στην περιοχή που διψά για μεγάλες επενδύσεις, με την απολιγνιτοποίηση να την πληγώνει ανεπανόρθωτα.
Στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, σημαντικά είναι τα έργα που υλοποιούνται σε συνεργασία με την RWE. Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά η κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων στο Αμύνταιο, συνολικής ισχύος 940 MWp. Ξεχωρίζει επίσης και η κατασκευή του φωτοβολταϊκού σταθμού «Φοίβη», ισχύος 550 MWp, στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.
Το έργο, που θα λειτουργήσει πλήρως το 2025, αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή μετάβαση και την απανθρακοποίηση, με την παραγωγή του να καλύπτει τις ανάγκες περισσοτέρων από 250.000 νοικοκυριών.
Παράλληλα, ο φωτοβολταϊκός σταθμός στην περιοχή «Ακρινή» της Κοζάνης, ισχύος 80 MW, αναμένεται να αποτρέπει την εκπομπή 73.500 τόνων CO₂ ετησίως, συμβάλλοντας στη μείωση των περιβαλλοντικών ρύπων.
Στην αιολική ενέργεια, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες επενδύει δυναμικά, με σημαντικά έργα όπως το σύμπλεγμα αιολικών πάρκων «Κουκούλι-Δούκας» στη Δυτική Μακεδονία. Το έργο αυτό περιλαμβάνει δύο αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος περίπου 40 MW, τα οποία θα παράγουν ενέργεια 106 GWh ετησίως, αποτρέποντας την εκπομπή περίπου 61.500 τόνων CO₂.
Πρόσφατα, η ΔΕΗ ανακοίνωσε την έναρξη της κατασκευής Μονάδας Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) στη Δυτική Μακεδονία, με στόχο τη διασφάλιση της κάλυψης των αναγκών τηλεθέρμανσης στην περιοχή. Το έργο, που προβλέπεται να εγκατασταθεί εντός του οικοπέδου του πρώην ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ αποτελεί μία επένδυση ύψους περίπου €80 εκ. και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2026.
Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί επίσης στρατηγική προτεραιότητα. Το πλάνο του ομίλου περιλαμβάνει αντλησιοταμιευτικά έργα, καθώς και αυτόνομα συστήματα μπαταριών, αρκετά από τα οποία σχεδιάζεται να υλοποιηθούν στη Δ. Μακεδονία.
HELLENiQ ENERGY
Με γοργά βήματα, η HELLENiQ ENERGY ξετυλίγει το «Green Hub North», ένα επενδυτικό project άνω του 1 δισ. ευρώ, που στοχεύει στη λειτουργία των βιομηχανικών εγκαταστάσεων Θεσσαλονίκης αποκλειστικά με πράσινη ηλεκτρική ενέργεια.
Βάσει των σχεδίων του ομίλου, στο διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης θα κατασκευαστεί φωτοβολταϊκός σταθμός από το ρεύμα του οποίου θα παράγεται «πράσινο» υδρογόνο με τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης όπου το νερό θα διασπάται σε υδρογόνο και οξυγόνο.
Πρόσφατα η HELLENiQ Renewables, ολοκλήρωσε επιτυχώς την απόκτηση χαρτοφυλακίου έξι φωτοβολταϊκών πάρκων στην Κοζάνη, συνολικής ισχύος 110 MW. Τα πάρκα έχουν ήδη τεθεί σε εμπορική λειτουργία και επωφελούνται από μακροχρόνιες συμβάσεις πώλησης ενέργειας με μεγάλο διεθνή όμιλο.
Μοtor Oil
Την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος 1,6 GW, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν έως το 2027, δρομολογεί η Μotor Oil στην Βόρεια Ελλάδα. Επίσης σχεδιάζεται η υλοποίηση ενός πιλοτικού υπεράκτιου αιολικού από κοινού με τη ΔΕΗ και την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αλεξανδρούπολη, συνολικής ισχύος 200 MW.
Παράλληλα, στο Αμύνταιο της Φλώρινας, μέχρι το 2027, θα λειτουργήσει η πρώτη βιομηχανικής κλίμακας μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου στην Ελλάδα, από την Helleniq Hydrogen, της εταιρείας που ξεκίνησε πριν από 1,5 χρόνο και αποτελεί μία κοινοπραξία της Motor Oil και της ΔΕΗ. Βασικός σκοπός της Hellenic Hydrogen είναι οι εξαγωγές υδρογόνου σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, προκειμένου να καταστήσει την Ελλάδα ένα σημαντικό hub πράσινου υδρογόνου, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση και τις υπάρχουσες υποδομές.
Πρόσφατα γαλλικό fund εξέφρασε το ενδιαφέρον του για να επενδύσει στο project της Hellenic Hydrogen, η οποία παράλληλα προσπαθεί να αντλήσει κεφάλαια από ευρωπαϊκά προγράμματα, εθνικούς πόρους και τραπεζικό δανεισμό, ώστε να προχωρήσει στην κατασκευή της Μονάδας Ηλεκτρόλυσης «Νοrth 1» στον πρώην ΑΗΣ Αμυνταίου. Το ύψος της επένδυσης προσεγγίζει 120 εκατ. ευρώ.
Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής
Η νέα υπερσύγχρονη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, με καύσιμο φυσικό αέριο, της «Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής» (επένδυση 375 εκατ. των Motor Oil και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), μικτής ισχύος 877 MW, έχει εισέλθει στο τελευταίο στάδιο της δοκιμαστικής λειτουργίας της υπό κανονικές συνθήκες, με την εμπορική λειτουργία του εργοστασίου να αναμένεται να ξεκινήσει επίσημα μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2025.
Αλεξανδρούπολη: Μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο
Η ΔΕΠΑ Εμπορίας εισέρχεται και στην ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο φυσικό αέριο το οποίο αντισταθμίζει σε ένα βαθμό τις διακυμάνσεις στην παραγωγή των ΑΠΕ.
Συγκεκριμένα, ο όμιλος συμμετέχει, μαζί με τη ΔΕΗ, στη νέα υπερσύγχρονη θερμική μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που κατασκευάζεται στην Αλεξανδρούπολη, ισχύος 840 MW, η οποία αντιστοιχεί στην ενέργεια που παράγουν τρεις ρυπογόνες λιγνιτικές μονάδες.
Πέρα από την απομάκρυνση από τον λιγνίτη, το έργο είναι σχεδιασμένο για να λειτουργεί και με καθαρά καύσιμα, όπως το υδρογόνο, γεγονός που θα δώσει ώθηση στην «πράσινη» μετάβαση.
«Φορτίζει» το εργοστάσιο οργανικών μπαταριών στη Χαλκηδόνα
Η Θεσσαλονίκη τοποθετείται και αυτή με αξιώσεις στην ενεργειακή σκακιέρα. Στο πλαίσιο αυτό, στην πρίζα μπαίνει σταδιακά, εντός του 2025, η μονάδα παραγωγής οργανικών μπαταριών στερεάς ροής της CMBlu Εnergy (γερμανικός ενεργειακός κολοσσός) στη Χαλκηδόνα Θεσσαλονίκης.
Το επενδυτικό project των 63,5 εκατ. μέσω μίας πρωτοπόρας τεχνολογίας υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας και να προσφέρει μία νέα εναλλακτική πέρα από τις κυρίαρχες μπαταρίες λιθίου (στις οποίες τον πρώτο λόγο έχει η Κίνα).
Η επένδυση θα λάβει υποστήριξη και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το εγχείρημα των 63,5 εκατ. ευρώ θα επιχορηγηθεί με 30 εκατ. Η ίδια συμμετοχή, της CMBlu Energy, θα ανέλθει στο ποσό των 12 εκατ., ποσοστό κοντά στο 20% του συνολικού κόστους Η επένδυση εκτιμάται πως θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2026, δημιουργώντας 200 νέες θέσεις εργασίας.
Η τεχνολογία Organic SolidFlow συνδυάζει τα πλεονεκτήματα των μπαταριών στερεάς κατάστασης και των μπαταριών ροής: Διαθέτουν παρόμοια ενεργειακή πυκνότητα και επιδόσεις με τις μπαταρίες στερεάς κατάστασης, αλλά μπορούν να προσαρμοστούν μεμονωμένα όσον αφορά τις επιδόσεις και τη χωρητικότητα. Επιπλέον, είναι μη εύφλεκτες, δεν εκρήγνυται, είναι σχεδόν πλήρως ανακυκλώσιμες και οι απαιτούμενες πρώτες ύλες είναι διαθέσιμες σε σχεδόν απεριόριστες ποσότητες, γεγονός που τις καθιστά το ιδανικό μέσο για μεγάλα στατικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Επί της ουσίας η νέα αυτή τεχνολογία είναι το αντίπαλο δέος των κυρίαρχων μπαταριών λιθίου, σηματοδοτώντας μία νέα, πιο «πράσινη» εποχή για τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας
Τα 5 σημεία – κλειδιά
1)Η Βόρεια Ελλάδα καθίσταται ενεργειακός πόλος έλξης των μεγάλων ομίλων με τα επενδυτικά projects που υλοποιούνται να ξεπερνούν τα 5 δισ. ευρώ.
2)Δυτική Μακεδονία, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη βάζουν το δικό τους λιθαράκι στο ενεργειακό παζλ που σχηματίζεται και καθιστά την Βόρεια Ελλάδα πρωταγωνίστρια στο ενεργειακό γίγνεσθαι της χώρας.
3)Η επαναλειτουργία του αγωγού πετρελαίου με τη Βόρεια Μακεδονία και ο νέος αγωγός αερίου καθιστούν την Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα πύλες εξαγωγής ενέργειας.
4)Τα επενδυτικά σχέδια της Elpedison, ύψους 600 εκατ. ευρώ, εφόσον πάρουν σάρκα και οστά τοποθετούν την Θεσσαλονίκη με αξιώσεις στην ενεργειακή σκακιέρα.
5) Το εργοστάσιο οργανικών μπαταριών στερεάς ροής που θα υλοποιηθεί στη Χαλκηδόνα Θεσσαλονίκη βάζει την περιοχή ενεργά στο κρίσιμο πεδίο της αποθήκευσης ενέργειας.
Elpedison: Στην αναμονή επενδύσεις 600 εκατ. στη Θεσσαλονίκη
Mετά την εξαγορά του 50% της Elpedison (που κατείχε μέχρι πρότινος η ιταλική Edison) από την HΕLLENiQ ENERGY στα τέλη του 2024, σε νέες βάσεις μπαίνει η υλοποίηση ή μη δύο μεγαλεπήβολων κυοφορούμενων επενδύσεων της Εlpedison στην Θεσσαλονίκη, συνολικού ύψους περίπου 600 εκατ. ευρώ.
Η πρώτη επένδυση αφορά την κατασκευή πλωτής δεξαμενής αποθήκευσης LNG και επαναεριοποίησης (project 150 εκατ.), στον Θερμαϊκό κόλπο και η δεύτερη την κατασκευή μιας υπερσύγχρονης μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με τη χρήση φυσικού αερίου στα Διαβατά (project 450 εκατ).
Αφού ξεκαθάρισε το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Elpedison είτε θα μπουν σε τροχιά υλοποίησης και οι δύο επενδύσεις, είτε θα εγκαταλειφθούν είτε θα γίνει η μία από τις δύο.
H νέα μονάδα συνδυασμένου κύκλου της Elpedison προβλέπεται να έχει ισχύ 826MW και η κατασκευή της συνδέεται σε ένα βαθμό και με το αν θα ρίξει άγκυρα το FSRU στη θαλάσσια περιοχή του Θερμαϊκού Κόλπου.
Αξίζει να σημειωθεί πως έχει εγκριθεί εδώ και καιρό από το ΥΠΕΝ η Τεχνική Περιβαλλοντική Μελέτη που καθορίζει τις λεπτομέρειες ανάπτυξης του εργοταξίου κατασκευής του σταθμού των 826 MW στα Διαβατά.
Την ίδια στιγμή, σε νέες βάσεις μπαίνει και το project «Thessaloniki FSRU» (πλωτή μονάδα αερίου που θέλει να εγκαταστήσει η Elpedison ανοιχτά του Θερμαϊκού) το οποίο περιμένει πλέον τις αποφάσεις του μοναδικού μετόχου της Elpedison, της HELLENiQ ENERGY.
Σε κάθε περίπτωση, θα αξιολογηθούν όλα τα υπέρ και τα κατά της επένδυσης καθώς η διεθνής αβεβαιότητα όσον αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου (που προδιαθέτουν για ένα ασταθές 2025) βάζει στο τραπέζι τον παράγοντα της ενεργειακής θωράκισης της χώρας σε καιρούς ιδιαίτερα ασταθείς με την μία κρίση να διαδέχεται την άλλη.
Η εταιρεία, βάσει του σχεδιασμού, θα αναπτύξει τον πλωτό σταθμό με δύο πλοία, ένα μόνο για αποθήκευση αερίου (FSU) και ένα αποθήκευσης και αεριοποίησης (FSRU) που θα έχουν συνολική χωρητικότητα 270-280.000 κ.μ. LNG.
Η πλωτή δεξαμενή θα αποτελείται από δύο πλοία δεμένα σε τεχνητή νησίδα, σε μια έκταση περίπου 80 στρεμμάτων (395 m X 204 m). Θα βρίσκεται σε απόσταση 3,45 χιλιομέτρων νότια-νοτιοδυτικά του προβλήτα 6 του Λιμένα της Θεσσαλονίκης και περίπου 3,12 χιλιόμετρα ανατολικά της πλησιέστερης δυτικής ακτογραμμής.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα έρχεται σε θερμοκρασία -160 βαθμών Κελσίου και θα αεριοποιείται με τη χρήση του θερμότερου θαλασσινού νερού. Εν συνεχεία το αεριοποιημένο φυσικό αέριο θα μεταφέρεται με υποθαλάσσιο αγωγό μήκους στη στεριά και με χερσαίο αγωγό στις εγκαταστάσεις της Elpedison στα Διαβατά.
Υπενθυμίζεται πως το project του FSRU έχει ξεσηκώσει πλήθος αντιδράσεων από δήμους και περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Πηγή: emakedonia.gr
