Στο μακρινό κι εξωτικό Τρινιντάντ, το μεγαλύτερο σε έκταση και πληθυσμό νησί της Καραϊβικής, ο Ηλίας Παπαδόπουλος δεν κάνει τουρισμό. Ή τουλάχιστον δεν κάνει μόνο τουρισμό, αφού όταν κάποιος συμπατριώτης του από την Πτολεμαΐδα Κοζάνης τού ζητά να περιγράψει με λίγες λέξεις το μέρος όπου ζει λέει «θάλασσα, ρούμι, παραλία, καρύδες».

Ο Έλληνας Γεωφυσικός με το πολυσέλιδο βιογραφικό και εξειδίκευση στην Τεχνική Σεισμολογία, βρίσκεται εδώ και μια δεκαετία στο Τρινιντάντ ως ερευνητής του Πανεπιστημίου Δυτικών Ινδιών και στήνει τον αντισεισμικό σχεδιασμό στην Καραϊβική.

Κάτοχος πτυχίου Φυσικής από το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με μεταπτυχιακό στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ και διδακτορικό στο ίδιο τμήμα στην Εφαρμοσμένη Γεωφυσική/ Τεχνική Σεισμολογία, με καθηγητή τον Κώστα Παπαχάζο, βρέθηκε στην Καραϊβική από… σπόντα.

Πριν ταξιδέψει όμως στον Ειρηνικό Ωκεανό είχε ήδη ξεκινήσει να διαγράφει μια λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα.

«Το διδακτορικό μου ήταν η μικροζωνική μελέτη της πόλης των Χανίων και οδήγησε στην ανάπτυξη ενός τοπικού δικτύου επιταχυνσιογράφων, καθώς και στο σεισμολογικό δίκτυο Νοτίου Αιγαίου που στήθηκε μέσα σε μια δεκαετία από το μηδέν. Το 2004 ξεκίνησα ως ωρομίσθιος καθηγητής στο (τότε) ΤΕΙ Κρήτης, Παράρτημα Χανίων, Τμήμα Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, και το 2010 κατέλαβα τη θέση του Λέκτορα με θέμα Φυσικές Καταστρόφες και Γεωφυσική. Το 2013 μονιμοποιήθηκα», λέει στη Voria.gr.

H οικονομική κρίση του 2012 χτύπησε και την οικογένεια του Ηλία Παπαδόπουλου και η ζωή άρχισε να γίνεται δύσκολη στην Κρήτη, ενώ ήταν ήδη παντρεμένος με Αμερικανίδα υπήκοο και είχαν ένα μικρό παιδί.

Ο καθηγητής Σεισμολογίας στο ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, έστειλε ένα mail στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος για μια θέση στο ερευνητικό κέντρο του πανεπιστημίου Δυτικών Ινδιών, από την οποία λίστα όμως είχε ξεχάσει να διαγράψει τον Ηλία Παπαδόπουλο, που ήταν ήδη καθηγητής. Ο κ. Παπαδόπουλος βρήκε ενδιαφέρουσα τη θέση κι όπως είπε στη σύζυγό του «challenge accepted».

«Η θέση ζητούσε ακριβώς ό,τι κάνω, οπότε υπέβαλα τα χαρτιά μου. Δεν πέρασα ούτε από συνέντευξη, μου απάντησαν άμεσα και τον Νοέμβριο του 2015 ξεκίνησα τη ζωή μου στο Τρινιντάντ», αναφέρει και εξηγεί: «Η θέση μου εδώ είναι Τεχνική Σεισμολογία στο Seismic Research Centre του Πανεπιστημίου των Δυτικών Ινδιών. Είμαι ερευνητής, δεν έχω ακαδημαϊκά καθήκοντα. Παρ’ όλα αυτά, επιβλέπω μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς φοιτητές και δίνω διαλέξεις σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς με θέματα που έχουν να κάνουν με την αντισεισμική σχεδίαση και τη σεισμική ασφάλεια».

Χάρη στις σπουδές, στην εμπειρία και στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα ο Ηλίας Παπαδόπουλος έχει δημιουργήσει μια ικανή ομάδα που επιδιώκει να βοηθήσει τις Δυτικές Ινδίες και την Καραϊβική σε διάφορους τομείς. «Η περιοχή είναι υποανεπτυγμένη και χωρίς οικονομικούς πόρους και κάνει προσπάθειες να βελτιωθεί. Η ομάδα μου έχει αναλάβει διάφορα έργα, αρχαιομετρικές μελέτες, γεωτεχνικά, γεωθερμία, μελέτη σπηλαίων, μικροζωνικές μελέτες, ανάμεσα σε άλλα».

Ιδιαίτερα εστιάζουν στον αντισεισμικό σχεδιασμό, που δεν είναι επαρκής στην περιοχή αυτή, η οποία δίνει μεγάλους σεισμούς με μέγεθος κοντά στα 8 Ρίχτερ.

«Η λιθοσφαιρική πλάκα της Καραϊβικής είναι αργά κινούμενη, με αποτέλεσμα να δίνει μεγάλους σεισμούς, αλλά όχι συχνά. Οι Δυτικές Ινδίες, που είναι το ανατολικό τμήμα της, αποτελούνται από ενεργά ηφαιστειογενή νησιά, τα οποία βρίσκονται στη ζώνη κατάδυσης της Αμερικάνικης πλάκας κάτω από της Καραϊβικής. Οι σεισμοί είναι μεγάλου βάθους και γίνονται έντονα αισθητοί. Η περιοχή έχει δώσει σεισμούς με μέγεθος μεγαλύτερο του 7,5», λέει στη Voria.gr ο κ. Παπαδόπουλος.

Ως τεχνικός σεισμολόγος δεν εξετάζει το πού έγινε ο σεισμός, δεν ασχολείται δηλαδή με το φαινόμενο αυτό καθαυτό, αλλά με τον αντίκτυπο που έχει στο έδαφος και στα κτήρια. Η έρευνά του εστιάζει στο πώς ανταποκρίνεται το αστικό περιβάλλον σε μία δόνηση.

Οι κάτοικοι εκεί δεν είναι εξοικειωμένοι με το θέμα του σεισμού, ίσως επειδή δεν γίνονται τόσο συχνά. «Η διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Δυτικών Ινδιών είναι η αντίληψη που έχει ο κόσμος για τους σεισμούς. Επειδή οι μεγάλοι σεισμοί εκδηλώνονται σε αραιά χρονικά διαστήματα δεν υπάρχει “αντισεισμική συνείδηση”. Στην Ελλάδα, όλοι μας έχουμε βιώσει μεγάλους σεισμούς και έχουμε δει καταστροφές ή έχουμε ακούσει για αυτούς από τους προγόνους μας. Εδώ δεν υπάρχει αυτό, εκτός από κάποιες περιοχές (π.χ. Αϊτή), που όμως είναι πολύ φτωχές για να δημιουργήσουν αντισεισμικό πολεοδομικό ιστό. Ο κόσμος ως πρώτη προτεραιότητα έχει τα καιρικά φαινόμενα (τυφώνες από τον Μάιο ώς τον Δεκέμβριο και έντονες βροχοπτώσεις όλον τον χρόνο που οδηγούν σε καταστροφικές πλημμύρες)», αναφέρει.
Κι έτσι, καθώς οι χώρες αυτές είναι υποανάπτυκτες, δεν υπάρχει κανένας κώδικας επίσημος για τον σχεδιασμό κτηρίων. Αλλά ακόμη κι αν υπήρχε, δύσκολα θα μπορούσε να εφαρμοστεί, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.

«Ο καιρός εδώ είναι μόνιμο καλοκαίρι, οπότε δεν υπάρχει ανάγκη για θερμομονώσεις και βαριά κτήρια. Οι οικιακές κατασκευές είναι με πολύ λεπτά τούβλα, χωρίς ενίσχυση. Σε πρόσφατη μελέτη που έκανα, οι αναμενόμενες βλάβες από μεγάλο σεισμό θα ξεπεράσουν το 60% των κτηρίων», σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος, ο οποίος δίνει μεγάλο αγώνα για την υιοθέτηση σε κρατικό επίπεδο σύγχρονων πρακτικών. Αλλά και σε προσωπικό επίπεδο είναι μεγάλη πρόκληση «η ένταξή μου σε μια κοινωνία αρκετά πουριτανή, που ακόμα προσπαθεί να αποβάλλει νοοτροπίες της αποικιοκρατίας».

Ο Έλληνας Γεωφυσικός δηλώνει πολύ ικανοποιημένος από τη ζωή του ανεξάρτητου ερευνητή στο Τρινιντάντ. «Οι οικονομικές απολαβές μού επιτρέπουν να ζω μια άνετη ζωή και ταξιδεύω πολύ συχνά σε όλα αυτά τα εξωτικά μέρη που έβλεπα στην Ελλάδα και όλοι θέλουν να επισκεφτούν», λέει και στην ερώτηση αν σκέφτεται να επιστρέψει στην πατρίδα η απάντηση βγαίνει αβίαστα: «Το πλάνο είναι να μείνω εδώ ή σε κάποιο άλλο νησί της περιοχής. Επισκέφτηκα την Ελλάδα το 2022 για την ανανέωση του διαβατηρίου μου και τα όσα είδα με κάνουν να μη θέλω να επιστρέψω. Είμαι ικανοποιημένος από τη ζωή μου και αισθάνομαι ότι πραγματικά προσφέρω στην περιοχή. Όσοι καταλαβαίνουν τι κάνω μου το ανταποδίδουν. Η Ελλάδα έχει πολλούς και πολύ καλούς επιστήμονες, δεν με χρειάζονται εκεί».

Πηγή: voria.gr